Cùng một củ loa, nhưng khi lắp vào hai thùng khác nhau, bạn sẽ nhận ra rõ sự khác biệt về chất âm. Vậy điều gì khiến thủ phạm thế này diễn ra? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ điều đó dưới góc nhìn kỹ thuật và âm học, đồng thời hướng dẫn chọn thùng loa phù hợp.
1. Thể tích thùng loa quyết định tần số đáp ứng
Củ loa có thông số tự nhiên (Fs, Qts, Vas…) nhưng thùng loa lại quyết định xem các thông số đó có được phát huy hết hay bị giới hạn. Thể tích thùng khác nhau ảnh hưởng tới:
- Độ sâu của dải trầm (bass)
- Mức độ tái tạo chi tiết trung âm (mid)
- Sự mỏ rộ của dải cao (treble)
2. Kiểu thùng ảnh hưởng mạnh tới chất âm
- Thùng kín (sealed): bass chắc, gọn, giàu độ chi tiết
- Bass reflex (có lỗ thông hơi): bass mỏ, sâu hơn, nhưng khó kiểm soát
- Thùng horn, transmission line: mở rộ và sâu, nhưng phức tạp và yêu cầu chính xác cao
Cùng một củ loa, lắp vào 3 loại thùng trên sẽ cho 3 kiểu nghe khác nhau rõ rệt.
3. Kích thước và vật liệu thùng
- Vách thủa mỏng: rung, gây mờ tiếng, thiếu độ chính xác
- Vật liệu gỗ tự nhiên / MDF / plywood: mỗi loại cho đặc tính khác nhau về màu âm, độ rõ, độ cân bằng
4. Tiếng vỏ thùng (resonance) & cách xử lý
Nhiều người quên mất rằng thùng loa gỗ cũng là một khâu có điểm cộng hưởng, nếu không xử lý sẽ gây ù, dư tiếng. Các cách xử lý:
- Thêm gia cố góc trong thùng
- Dán bông mít, mousse triệt
- Dùng vách sandwich hoặc gỗ dẻ cách nhiệt
5. Tuning ống bass reflex sai = tiếng thiếu lực
Nhiều DIYer cứ tưởng có lỗ bass reflex là xong. Nhưng:
- Độ dài ống = quyết định tần số tuning
- Vị trí lỗ = quyết định góc phát dài trầm
- Đường kính = quyết định lưu lượng và sự đánh mạnh hay yếu
Sai tuning = tiếng loại, dư bass, thiếu bass hoặc bị ù.
Kết luận
Cùng một củ loa, nhưng khi ghép với thùng khác nhau sẽ cho ra chất âm khác nhau vì sự tương tác vật lý, thể tích, cấu trúc và kiểu thùng. Vì vậy khi DIY hay đặt thùng loa, cần lựa chọn thùng phù hợp nhất với driver, thể loại nhạc, và không gian nghe.
Tại Loa Đại Việt, chúng tôi thiết kế thùng theo thông số driver thực và gu nghe nhạc của khách, đảm bảo sự tối ưu về chất âm cho từng hệ thống.