Trong thiết kế loa, đặc biệt là loa DIY vỏ gỗ, một vấn đề thường bị bỏ qua nhưng ảnh hưởng rất lớn đến chất âm đó là: cộng hưởng trong thùng loa. Các dải tần của thùng bị cộng hưởng sẽ tạo ra tiếng ré, gỗ cùng vang hay rung không mong muốn, khiến chất âm bị “mỏ nhòe”, thiếu chi tiết. Vậy điểm cộng hưởng là gì, và làm sao để triệt cộng hưởng hiệu quả trong thùng loa gỗ?
Điểm cộng hưởng là gì?
Cộng hưởng xảy ra khi một ống hay tấm vật (như tấm gỗ thùng loa) rung đồng bới một tần số nhất định gần với tần số riêng của nó (resonant frequency).
Trong thùng loa, các loại cộng hưởng thường gặp:
- Cộng hưởng vỏ gỗ: do tấm gỗ rung theo tần số nhất định.
- Cộng hưởng nội khí: do sóng âm dội qua lại trong khoang thùng.
- Cộng hưởng mặt trước: khi thùng có các bề mặt đồng hưởng.
Những điểm này khiến dải trung trở nổi lên một cách lạ thường, nghe được tiếng “gỗ kén két” hoặc “vang thân”, ảnh hưởng đến độ chi tiết và sự tách bạch của âm thanh.
Cách triệt cộng hưởng cho thùng loa gỗ
1. Dùng vách gỗ dày, cứng, các lớp
- Vách gỗ nếu mỏng quá (dưới 15mm) dễ bị cộng hưởng.
- Dùng MDF 18mm trở lên, hoặc ghép 2 lớp (MDF + gỗ tự nhiên).
- ừa các loa hi-end: dùng multilayer (nhiều lớp) và damping layer giữa.
2. Gia cố và tăng cường nội thất
- Bắt bổ thêm thanh giặng chéo, giặng dọc trong thùng.
- Dùng giặng rung chéo bên trong như các đường xéo giữ mặt hông và mặt lắp driver.
- Lưu ý tránh chặn ngay sau loa bass, vì sẽ gây nến không đều.
3. Tiêu âm trong thùng
- Dùng bông thủy tinh, bông khoáng hoặc mút trứng âm dán lên mặt trong.
- Càng rồp sóng dội, càng giảm hiệu ứng cộng hưởng.
- Với thùng bass reflex: chỉ tiêu âm một phần, tránh bát bịt dòng khi.
4. Thiết kế định hình bên trong thùng
- Tránh thiết kế hợp và song song giữa các vách.
- Các đường song song dễ tạo sóng đứng → cộng hưởng nội khí.
- Có thể thiết kế vách sau nghiên hoặc cong, lòng thùng vô định.
5. Kiểm tra bằng đo đáp tần
- Dùng micro đo + REW (Room EQ Wizard) để phát hiện điểm cống hưởng.
- So đồ đáp tần có đỉnh cao lại bất thường (peak) → đó là tần cộng hưởng.
Kết luận
Triệt cộng hưởng trong thùng loa là một nghệ thuật để “tinh chỉnh”, nhưng càng làm kỹ thì loa càng lễ, trung thực và rõ chi tiết hơn. Dù làm loa DIY hay xưởng sản xuất, nâng cao hiểu biết về cộng hưởng giúp đưa sản phẩm đều vào tủng chi tiết.
🎯 Tại Loa Đại Việt, chúng tôi tính toán, thiết kế và dựng thùng loa theo chuẩn kháng cộng hưởng, đảm bảo chất âm sáng, rõ, cá nhân hóa theo gu nghe nhạc và phòng nghe thực tế.